Ολυμπιακοί Αγώνες Λονδίνου, 1908

Η επίσημη Τελετή Εναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1908 στο Λονδίνο περιγράφεται σε μακρά ανταπόκριση του συγγραφέα Ζαχαρία Παπαντωνίου, με ημερομηνία δημοσίευσης την 10η Ιουλίου (παλαιό ημερολόγιο) στην εφημερίδα «Εμπρός» των Αθηνών.

Ηδη από τις πρώτες αράδες ο Ελληνας απεσταλμένος υπερπροβάλλει τον βροχερό καιρό του Λονδίνου και την λασπουριά του σταδίου ως ενισχυτικά της άποψης ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες πρέπει να τελούνται μόνον στην Ελλάδα. Κατόπιν, ο εστέτ Παπαντωνίου συγκρίνει το αγγλικό στάδιο με το Καλλιμάρμαρο για να το υποβιβάσει αισθητικά, αν και του απονέμει μια θετική κρίση για την λειτουργικότητά του, για να προσθέσει όμως δογματικά: «Αλλ’ αυτό δεν σημαίνει τίποτε. Είναι πράξις, δεν είναι τέχνη.» Στο τέλος της ανταπόκρισής του, αφού μιλήσει για τους 2.000 αθλητές της παρέλασης -«σώματα πυργούμενα ορθά, κήπος κρίνων της σαρκός, δάσος μυώνων και γραμμών»- θλίβεται για την εμφάνιση της ελληνικής ομάδας που τη βρίσκει ασύμμετρη, μικρή και φτωχή.

 

Οι στοιχειωμένες πληγές του Εμφυλίου… Από μια Αγγλίδα που ζει στην Ελλάδα

Του Αχιλλεα Παπαρσενου*Η Καθημερινή, 8/7/2012

SOFKA ZINOVIEFF: The House on Paradise Street, εκδ. Short Books, 2012, σελ. 340 – 12,99 στερλίνες

Οι πληγές του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα όχι μόνο για τους πρωταγωνιστές του, αλλά και για τις επόμενες γενιές, στοιχειώνουν το «Σπίτι στην Οδό Παραδείσου» (κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός), το πρώτο μυθιστόρημα της Σόφκα Ζινόβιεφ, Αγγλίδας ανθρωπολόγου και συγγραφέως, που ζει στην Ελλάδα. Πρόκειται για το τρίτο βιβλίο της μετά την «Οδό Ευρυδίκης», με τις εμπειρίες της από την εγκατάστασή της στην Ελλάδα το 2001, και την «Κόκκινη Πριγκίπισσα», για τη ζωή της Ρωσίδας γιαγιάς της κατά τη διάρκεια της Ρωσικής Επανάστασης.

Η συγγραφέας εξιστορεί μια ενδοοικογενειακή σύγκρουση κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου πολέμου, που σκορπίζει πόνο και μίσος, με θύματα στο τέλος όλα τα μέλη της οικογένειας. Η αφήγηση γίνεται από δύο γυναίκες που γνωρίζονται σε μια κηδεία. Η Αντιγόνη Περηφάνη επιστρέφει στην Αθήνα το 2008 μετά 60 χρόνια πολιτικής εξορίας στη Μόσχα, για να παρευρεθεί στην κηδεία του μοναχογιού της, Νικήτα, γνωστού δημοσιογράφου, που γεννήθηκε στη φυλακή και τον οποίο η μητέρα του αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει σε ηλικία τριών ετών, όταν κατέφυγε στη Σοβιετική Ενωση.

 

Η λήξη του ελληνικού Εμφυλίου

Στις 28 Αυγούστου 1949 ο Ζαχαριάδης έδωσε τη διαταγή για γενική υποχώρηση του ΔΣΕ στην Αλβανία – 63 χρόνια πριν

Του Βασιλείου Kόντη*Η Καθημερινή, 8/7/2012

Τον χειμώνα του 1948 στην ελληνική κυβέρνηση επικρατούσε μεγάλη απογοήτευση, ιδιαίτερα μετά τις επιτυχίες που είχε ο Δημοκρατικός Στρατός την περίοδο αυτή. Μάλιστα ο βασιλιάς Παύλος επιθυμούσε μια κυβέρνηση, της οποίας θα ηγείτο ο Αλέξανδρος Παπάγος και θα περιλάμβανε τον Σπύρο Μαρκεζίνη, που θα κυβερνούσε εξ ονόματός του, χωρίς αναγκαστικά να έχει τη συγκατάθεση ή την υποστήριξη της Βουλής και πίστευε ότι η αμερικανική κυβέρνηση ήταν σύμφωνη. Οι πρεσβευτές όμως των ΗΠΑ και Βρετανίας αντιτάχθηκαν στην ιδέα μιας κυβέρνησης Παπάγου-Μαρκεζίνη και ο βασιλιάς αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχέδιό του. Βέβαια ο φόβος μιας δικτατορίας ανάγκασε τους πολιτικούς αρχηγούς να ξεπεράσουν τα κομματικά και προσωπικά συμφέροντα και, στις 20 Ιανουαρίου 1949, σχημάτισαν κυβέρνηση ευρύτατης συνεργασίας υπό τον Σοφούλη με τη συμμετοχή όλων των μη αριστερών κομμάτων. Την ίδια στιγμή ο Παπάγος οριζόταν αρχιστράτηγος του Εθνικού Στρατού. Στο μεταξύ από την πλευρά του ΚΚΕ διαφαίνονταν κάποιες ενδείξεις για αλλαγή πολιτικής, ιδιαίτερα μετά τη ρήξη Στάλιν-Τίτο και την απόφαση της 4ης Ολομέλειας στις 28 Ιουνίου 1948 να συνταχθεί με την Κομινφόρμ ενάντια στον Τίτο, η οποία όμως δεν δημοσιοποιήθηκε, επειδή υπήρχε ο κίνδυνος να διακόψει η Γιουγκοσλαβία τη βοήθειά της προς τον Δημοκρατικό Στρατό. Αλλά και από πολιτική άποψη οι δυνάμεις των ανταρτών είχαν δεχθεί ένα καίριο πλήγμα, εξαιτίας της υποστήριξης του ΚΚΕ στον ΝΟΦ (Narodno Osloboditelen Front – Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο), όταν στην 5η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ τον Φεβρουάριο του 1949 ανακοινώθηκε ο στόχος για τη δημιουργία «ανεξάρτητης Μακεδονίας».

 

Το «ζήτημα των παιδιών» στον Εμφύλιο

Το «παιδομάζωμα» από το ΚΚΕ και το «παιδοφύλαγμα» της Φρειδερίκης

Του Λουκιανου Χασιωτη* Η Καθημερινή, 1/7/2012

Ο ρόλος των παιδιών στον ελληνικό Εμφύλιο δεν αποτελεί άγνωστο θέμα για όσους έζησαν ή μελέτησαν τα γεγονότα της εποχής, μολονότι απασχόλησε συστηματικά την ιστοριογραφία μόλις τις τελευταίες δεκαετίες. Κατά τη διάρκεια του πολέμου είχε αποτελέσει αντικείμενο της εκατέρωθεν προπαγανδιστικής εκστρατείας. Το «ζήτημα των παιδιών» αναδείχθηκε σε συστατικό στοιχείο της εθνικοφροσύνης, της οποίας η ορολογία στην περίπτωση αυτή τελικά επικράτησε: η επιχείρηση του ΚΚΕ για τη μετακίνηση Ελληνόπουλων στις Λαϊκές Δημοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης έμεινε γνωστή ως «παιδομάζωμα», ενώ η αντίστοιχη εκστρατεία του κυβερνητικού στρατοπέδου για τη συγκέντρωση παιδιών από τις εμπόλεμες περιοχές στις «παιδοπόλεις» της βασίλισσας Φρειδερίκης ως «παιδοφύλαγμα». Το ζήτημα διεθνοποιήθηκε και απασχόλησε διεθνή φόρα και τον ΟΗΕ, αλλά πρωτίστως αξιοποιήθηκε για προπαγανδιστικούς λόγους στο εσωτερικό, όπου και εξακολούθησε να απασχολεί άλλοτε σποραδικά κι άλλοτε συχνότερα τη δημόσια συζήτηση μέχρι τις μέρες μας.

 

Ελαβον έμπνευσιν από την γλυκείαν κυανόλευκον…

• Ο θρυλικός Ολυμπιονίκης, που μετά τη νίκη του αναδείχθηκε σε «εθνικό ίνδαλμα», περιγράφει τι ακριβώς συνέβη στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1912 στη Σουηδία

Ο Τσικλητήρας σε προσπάθειά του στο άλμα σε μήκος άνευ φοράς. «Μέσα στην πλήξη της ζωής και μες στην αηδία / τρις χαιρετώ τους αθλητάς / όπου μας ήλθαν κατ’ αυτάς από τη Σουηδία. Τι χαρά που την επήρα για τον Τσικλητήρα», έγραφε ο Σουρής μετά τη νίκη του…

Επετούσα από την χαράν μου, οι συνάδελφοί μου της Ελληνικής ομάδος αναπετάννυον την Ελληνική σημαίαν… Ταυτοχρόνως ο σηματογράφος του Σταδίου ανήγγειλεν την νίκην μου… και εις μίαν στιγμήν σείεται η Ελληνική σημαία υπερηφάνως κυματίζουσα εν τω μέσω των δυο Αμερικανικών… Είχον έλθει πρώτος»! Μ’ αυτά τα λόγια περιγράφει ο ίδιος ο Κωστής Τσικλητήρας τον άθλο του ακριβώς πριν από ένα αιώνα στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Στοκχόλμης. Για την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στο άλμα σε μήκος άνευ φοράς από τον Ελληνα πολυνίκη και πολυαθλητή στις 25 Ιουνίου 1912 έχουν γραφεί χιλιάδες σελίδες. Εύστοχα, όπως σημειώνεται σ’ ένα από τα επετειακά δημοσιεύματα, αν ζούσε ένας Πίνδαρος, σίγουρα θα έγραφε «ολυμπιόνικο» για τον 24χρονο από την Πύλο.