- ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ, ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥΣ
- Της ΒΑΝΑΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ, Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 2010
Στην πλήρη ανατροπή της Ιστορίας οδηγεί η απόφαση του Αρείου Πάγου για τη δίκη των έξι, σχεδόν έναν αιώνα μετά τη διεξαγωγή της.
Η δίκη των έξι έγινε ενώπιον του Εκτακτου Στρατοδικείου το διάστημα από 31 Οκτωβρίου μέχρι 15 Νοεμβρίου 1922. Στη φωτογραφία, σε πρώτο πλάνο, οι κατηγορούμενοι
Οι ανώτατοι δικαστές ακύρωσαν την απόφαση του Εκτακτου Επαναστατικού Στρατοδικείου Αθηνών με την οποία καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν ως υπεύθυνοι της Μικρασιατικής Καταστροφής έξι πολιτικοί και στρατιωτικοί, και έπαυσαν την ποινική δίωξη λόγω παραγραφής. Η ετυμηγορία τους κλείνει οριστικά ένα σκοτεινό κεφάλαιο της ταραγμένης πολιτικής περιόδου 1920-1922 με την ηθική αποκατάσταση των οικογενειών των καταδικασθέντων.
Το δικαστήριο έκανε δεκτή την αίτηση για επανάληψη τις ιστορικής δίκης των έξι που είχε υποβάλει ο Μ. Πρωτοπαπαδάκης, εγγονός του πρώην πρωθυπουργού Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη, ο οποίος μαζί με τέσσερις κορυφαίους πολιτικούς και έναν αρχιστράτηγο καταδικάστηκαν για εσχάτη προδοσία και εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες στις 15 Νοεμβρίου 1922 στο Γουδή.
Οι δικαστές υιοθέτησαν την εισήγηση του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ν. Τσάγκα αλλά και την απόφαση του Ζ’ τμήματος ΑΠ (ελήφθη με οριακή πλειοψηφία 3-2), υπέρ της αίτησης του Πρωτοπαπαδάκη. Σύμφωνα με την απόφασή τους (1675/2010), υπήρξαν νέα στοιχεία και αποδείξεις από τα οποία προκύπτει ότι οι έξι ήταν αθώοι και κατά συνέπεια πρέπει να παύσει η σε βάρος τους ποινική δίωξη. Επικαλούνται ένα τηλεγράφημα του Ελ. Βενιζέλου, με το οποίο ζητούσε να μη γίνει η εκτέλεση, μία ομιλία του στη Βουλή που έγινε αργότερα και μία επιστολή του, όπου υποστήριζε ότι οι καταδικασθέντες δεν ήταν προδότες.
Παράλληλα, ο Αρειος Πάγος απέρριψε τη δήλωση πολιτικής αγωγής που είχε κάνει η Ομοσπονδία Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος, υποστηρίζοντας ότι τυχόν αθώωση των καταδικασθέντων συνιστά ευθεία προσβολή της συλλογικής μνήμης όλων των απογόνων των Μικρασιατών προσφύγων, καθώς οι έξι προκάλεσαν τον ξεριζωμό του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας από τις πατρογονικές ρίζες του.
Η ιστορική ακροαματική διαδικασία έγινε ενώπιον Εκτακτου Στρατοδικείου το διάστημα 31 Οκτωβρίου μέχρι 15 Νοεμβρίου 1922. Στο εδώλιο κάθισαν, ύστερα από πόρισμα ανακριτικής επιτροπής υπό την προεδρία του υποστράτηγου Θεόδωρου Πάγκαλου, τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν στην πολιτική ζωή την περίοδο 1920-1922. Η δίκη, που ολοκληρώθηκε ύστερα από 14 συνεδριάσεις, κατέληξε στην καταδίκη σε θάνατο των πρώην πρωθυπουργών της Ελλάδας Π. Πρωτοπαπαδάκη, Δ. Γούναρη, Ν. Στράτου, των υπουργών Γ. Μπαλτατζή, Ν. Θεοτόκη και του στρατηγού Γ. Χατζανέστη.
Το αίτημα για επανάληψη της δίκης, σύμφωνα με τον Μ. Πρωτοπαπαδάκη, είχε στόχο την ιστορική αποκατάσταση των θυμάτων, να αναγνωριστεί δηλαδή ότι δεν ήταν προδότες, δεν είχαν δόλο και ότι αδίκως εκτελέστηκαν. Τόσο ο πρώην αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γ. Ζορμπάς όσο και ο Μανώλης Γλέζος έχουν ταχθεί υπέρ της αποκατάστασης της τιμής και της αθωότητας του Π. Πρωτοπαπαδάκη και των συγκατηγορουμένων του. *
Φιλίστωρ 