Η μελέτη των διώξεων στην ΕΣΣΔ

• Του Βασιλη Τσενκελιδη*Η Καθημερινή, 22/12/2013

Το έργο του ομογενούς Ivan Tzouha για τις διώξεις που έγιναν τη σταλινική περίοδο κατά της ελληνικής μειονότητας αποτελεί σήμερα σημείο αναφοράς για τους ερευνητές. Η απαρχή των μελετών για τα θέματα αυτά ξεκίνησε από Ρώσους ιστορικούς αμέσως μετά το 1956, όποτε και έγινε το περίφημο 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ για να μειωθούν στη συνέχεια κατά τη λεγόμενη «περίοδο της στασιμότητας». Ομως, στο τέλος της δεκαετίας του ’80 το ενδιαφέρον για τη σκληρότητα των μέτρων της πολιτικής που ακολούθησε η ηγεσία του κόμματος, ξαναβρήκε πρόσφορο έδαφος. Η ελεύθερη πρόσβαση στα κρατικά αρχεία επέτρεψε την ουσιαστική και εις βάθος μελέτη της κύριας φάσης των μαζικών εξοντώσεων του αθώου και άμαχου πληθυσμού κατά τις δεκαετίες του ’30 και του ’40.

 

Ο σκληρός Δεκέμβρης του ’37

• Δεκαπέντε χιλιάδες συλλήψεις σήμαναν την αρχή των σταλινικών διώξεων κατά των Ελλήνων της Σοβιετικής Ενωσης

• Του Βλαση Αγτζιδη*Η Καθημερινή, 22/12/2013

Ο Δεκέμβρης του ’37 υπήρξε ο μοιραίος μήνας για τους Eλληνες της Σοβιετικής Eνωσης, όταν στοχοποιήθηκαν με εθνικά κριτήρια ως «εχθροί του λαού». Με το Διάταγμα-Ντιρεκτίβα 50205 του Nικολάι Γιεζόφ, Επιτρόπου Κρατικής Ασφάλειας (NKVD), ξεκίνησε η «Ελληνική Επιχείρηση» («Gretseskayia Operatsia»). Δεκαπέντε χιλιάδες που ανήκαν σ’ όλες τις εθνοτοπικές ομάδες του ελληνισμού της ΕΣΣΔ (Πόντιοι, Μαριουπολίτες, παλιοί μετανάστες από τα Βαλκάνια, κομμουνιστές πολιτικοί φυγάδες απ’ την Ελλάδα) θα συλληφθούν. Παρότι η «Ελληνική Επιχείρηση» ήταν η 13η κατά σειρά των αντίστοιχων επιχειρήσεων κατά των εθνικών μειονοτήτων, υπήρξε η πλέον αιματηρή εφόσον εκτελέστηκε το 90% των συλληφθέντων για να καλυφθεί το κεντρικό πλάνο της σταλινικής ηγεσίας.

Πώς όμως μεταμορφώθηκε η εθνική πολιτική των μπολσεβίκων από πολυπολιτιστική σε εκρωσιστική; Γιατί θεωρήθηκαν τα εθνικά χαρακτηριστικά και η πολιτισμική ταυτότητα στοιχείο νομιμοφροσύνης προς το καθεστώς και κατέλαβαν τη θέση των πολιτικών και κοινωνικών κριτηρίων με τα οποία αντιμετώπιζαν έως τότε τους κυριαρχούμενους πληθυσμούς;

 

Στη δημοσιότητα μυστικές συνομιλίες του προέδρου Νίξον

Δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα και οι τελευταίες μυστικές καταγραφές συνομιλιών του προέδρου των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον στον Λευκό Οίκο διάρκειας 340 ωρών, που καλύπτουν την περίοδο από τις 9 Απριλίου μέχρι και τις 12 Ιουλίου 1973, η οποία χαρακτηρίσθηκε από το τέλος του πολέμου του Βιετνάμ, τις εξελίξεις του σκανδάλου Γουότεργκέϊτ, την σινο-αμερικανική προσέγγιση και την ύφεση στις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Σοβιετική Ενωση.

Αν και οι περισσότερες συνομιλίες που αφορούν το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ έχουν δοθεί στη δημοσιότητα κατά το παρελθόν, το ηχογραφημένο υλικό που αποδεσμεύθηκε χθες από την Εθνική Υπηρεσία Αρχείων και Καταγραφών θα δώσει την ευκαιρία στους ιστορικούς να καταγράψουν δύο τηλεφωνήματα που έλαβε ο Ρίτσαρντ Νίξον την 30ή Απριλίου, την ημέρα της ομιλίας του κατά την οποία αρνήθηκε κάθε εμπλοκή στις μυστικές παρακολουθήσεις των γραφείων του Δημοκρατικού Κόμματος στο Γουότεγκεϊτ, την ώρα που στελέχη του Λευκού Οίκου παραιτούνταν ή απομακρύνονταν, ενώ η επιτροπή της Γερουσίας συνέχιζε πυρετωδώς τη διερεύνηση του σκανδάλου που θα οδηγούσε στην παραίτησή του. Εκείνη την ημέρα, δύο μελλοντικοί πρόεδροι των ΗΠΑ, ο Ρόναλντ Ρέιγκαν και ο Τζορτζ Μπους τηλεφώνησαν στον Νίξον για να τού εκφράσουν την υποστήριξή τους.

 

Το πραξικόπημα – οπερέτα και η διάλυση της ΕΣΣΔ

• Για τρεις μέρες έκαναν την εμφάνισή τους τεθωρακισμένα στους δρόμους της Μόσχας και άλλων πόλεων, υπό την καθοδήγηση των παλαιών αφεντικών -ως πρόβα- για τη νέα διανομή ρόλων

Συνηθίζεται να γράφεται ότι στις 19 Αυγούστου 1991 ξέσπασε το πραξικόπημα στη Σοβιετική Ενωση, που είχε οργανωθεί από μία ομάδα ανώτατων στελεχών της κυβέρνησης, του κομματικού και κρατικού μηχανισμού. Οι πραξικοπηματίες σκόπευαν να αντικαταστήσουν τον πρόεδρο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και ν’ αναλάβουν οι ίδιοι τα ηνία της χώρας.

Υπό τη σκέπη της ρωσικής σημαίας, ανεβασμένος στο τανκ, ο Γιέλτσιν βγάζει λόγο στο συγκεντρω-μένο πλήθος (19/8/1991)

Την ίδια περίοδο ο Γκορμπατσόφ με την οικογένειά του έκαναν διακοπές στο Φόρος της Κριμαίας. Ο πρόεδρος της ΕΣΣΔ αντιλήφθηκε την εκδήλωση του πραξικοπήματος το απόγευμα της 18ης Αυγούστου. Κατ’ αρχάς στις 4.50 μ.μ. κατάλαβε ότι η τηλεφωνική του σύνδεση με τον έξω κόσμο είχε διακοπεί.

Στις 5.00 μ.μ. ο Γκορμπατσόφ πληροφορήθηκε ότι μια ομάδα, αποτελούμενη από τον Μπακλάνοφ, «κύριο υπεύθυνο του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος», τον Σένιν, μέλος του Πολιτικού Γραφείου και γραμματέα της Κ.Ε. του Κομμουνιστικού Κόμματος, τον Βαρένικοφ, αρχηγό του στρατού ξηράς, τον Μπόλντιν, αρχηγό της προεδρικής διοίκησης, και τον Πλεχάνοφ, αρχηγό της υπηρεσίας προστασίας της Κα Γκε Μπε, μόλις είχε φτάσει στην προεδρική ντάτσα και ζητούσε να συνομιλήσει μαζί του.

 

Οι Σοβιετικοί αποκτούν την ατομική βόμβα

• Τα πυρηνικά όπλα υπήρξαν άρρηκτα συνδεδεμένα με τον Ψυχρό Πόλεμο
• 63 χρόνια πριν
• Του Διονυση Xουρχουλη*Η Καθημερινή, 4/8/2012

Πριν αναφερθούμε στο σοβιετικό πρόγραμμα κατασκευής της ατομικής βόμβας, πρέπει να προβούμε σε δύο γενικότερες διαπιστώσεις: πρώτον, ότι η ατομική εποχή ξεκίνησε πριν από την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, και συγκεκριμένα μεσούντος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν τρεις δυνάμεις (ΗΠΑ, Βρετανία και ΕΣΣΔ), σε διαφορετικό βαθμό και ένταση, αποφάσισαν να προχωρήσουν στην κατασκευή της ατομικής βόμβας (η ναζιστική Γερμανία εγκατέλειψε το 1942 τα όποια σχέδια για την απόκτηση του όπλου). Δεύτερον, ότι τα πυρηνικά όπλα υπήρξαν τόσο άρρηκτα συνδεδεμένα με τον Ψυχρό Πόλεμο, ώστε πρακτικά καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής κάθε απόπειρα διαχωρισμού των δύο. Ερωτήματα όπως αν τα πυρηνικά όπλα προκάλεσαν τον Ψυχρό Πόλεμο ή αν η κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών υπήρξε συνέπεια του Ψυχρού Πολέμου παρά αίτιό του ή, επίσης, αν τα πυρηνικά όπλα συνέβαλαν στην κλιμάκωσή του ή, αντιθέτως, συνέβαλαν στο να αποτρέψουν τη μετατροπή του Ψυχρού Πολέμου σε θερμή γενική σύρραξη έχουν αποτελέσει, και εξακολουθούν να αποτελούν, αντικείμενο έρευνας και αντιδικίας ανάμεσα σε ιστορικούς, διεθνολόγους και πολιτικούς επιστήμονες.

 

100 χρόνια «Πράβδα»

Η εφημερίδα που ίδρυσε ο Λένιν συνεχίζει να είναι όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσίας και να αντιπολιτεύεται τον Πούτιν

Εκατό χρόνια ζωής συμπλήρωσε – με μικρή διακοπή – το Σάββατο 5 Μαΐου η «Πράβδα», η εφημερίδα του κόμματος των μπολσεβίκων, όταν πρωτοεκδόθηκε από τον Λένιν το 1912 και δημοσιογραφικό όργανο της Σοβιετικής Ενωσης αργότερα.

Σήμερα είναι η εφημερίδα του ρωσικού ΚΚ, «με σαφή αντιπολιτευτική γραμμή», δηλώνει ο διευθυντής της Μπορίς Κομότσκι, με την ίδια διάταξη ύλης που είχε και η σοβιετική, αλλά σε μικρό σχήμα και μόνο με 20 σελίδες. Ωστόσο, κάτω από τον τίτλο της, στον οποίο είναι «κολλημένα» – όπως η σοβιετική «Πράβδα» – τα τρία τιμητικά μετάλλια που έλαβε από το σοβιετικό καθεστώς, αναγράφεται το «Προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε».

Ο Μπορίς Γέλτσιν έκλεισε το 1991 την «Πράβδα», στη συνέχεια μια ελληνική εκδοτική επιχείρηση την αγόρασε ελπίζοντας σε διεθνή διαφήμιση, αλλά σύντομα την εγκατέλειψε. Τελικά το 1997 την αγόρασε το ρωσικό ΚΚ.

Στα γραφεία της στη Μόσχα – πάντοτε στην οδό Πράβδα – υπάρχουν πίνακες και φωτογραφίες του Λένιν, προτομές του Στάλιν και σειράς σοβιετικών προσωπικοτήτων.

Αλλά το συντακτικό προσωπικό της δεν ξεπερνά τα 23 άτομα, η ειδησεογραφία της, βεβαιώνει ο κ. Κομότσκι, στηρίζεται «πάντοτε σε αληθινά στοιχεία» – «Πράβδα» στα ρωσικά σημαίνει αλήθεια – και η κυκλοφορία της μόλις φθάνει τις 100.000 φύλλα (η σοβιετική «Πράβδα» τυπωνόταν σε 12 εκατομμύρια, πουλιόταν σχεδόν υποχρεωτικά αλλά διαβαζόταν μόλις από 100.000 πολίτες, «επειδή ήταν ανιαρή και καθόλου ενημερωτική», όπως ομολογούσαν ακόμη και υψηλά κομμουνιστικά στελέχη).

 

Η σοβιετική πολιτική μετά τον πόλεμο

Προτεραιότητα του Στάλιν παρέμενε η ενίσχυση της ασφάλειας της ΕΣΣΔ, παρά η εξάπλωση της κομμουνιστικής ιδεολογίας

Του Διονύση Χουρχούλη*

Ενα από τα κύρια ερωτήματα της βιβλιογραφίας των διεθνών σχέσεων, της πολιτικής επιστήμης και της διεθνούς ιστορίας είναι αν η κινητήριος δύναμη της σοβιετικής υψηλής στρατηγικής κατά το πρώιμο στάδιο του Ψυχρού Πολέμου υπήρξε, πρωτίστως, η προώθηση του κρατικού συμφέροντος (με κυριότερο την ασφάλεια) ή η εξάπλωση της κομμουνιστικής ιδεολογίας. Τα πορίσματα της σύγχρονης έρευνας συγκλίνουν στη διαπίστωση ότι ο Στάλιν και οι συνεργάτες του, παρότι συχνά έτειναν να ερμηνεύουν τις γεωπολιτικές, στρατιωτικές, οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις υπό το πρίσμα της μαρξιστικής-κομμουνιστικής ιδεολογίας, ωστόσο δρούσαν με πρωταρχικό στόχο την προώθηση των συμφερόντων της ΕΣΣΔ. Εκείνα (με πρώτο και κύριο την αύξηση της σοβιετικής ισχύος και ασφάλειας) δεν ήταν απαραιτήτως συνυφασμένα με την επέκταση της κομμουνιστικής ιδεολογίας.

• Παγίωση του ελέγχου στην Ανατολική Ευρώπη

Ηδη πριν εκπνεύσει η δεκαετία του 1930, ακόμα και ορκισμένοι ιδεολογικοί αντίπαλοι του κομμουνισμού (περιλαμβανομένου του Χίτλερ) θεωρούσαν τον Στάλιν «συντηρητικό» παρά επαναστατικό ηγέτη, που έτεινε να μετατρέψει την ΕΣΣΔ σε «εθνικό και φυσιολογικό κράτος» όπου θα επικρατούσε ένα είδος «σλαβομοσχοβίτικου εθνικισμού». Η θανάσιμη ιδεολογική αντιπαλότητα ανάμεσα στον ναζισμό και τον κομμουνισμό δεν στάθηκε εμπόδιο στην υπογραφή του Συμφώνου Μολότωφ-Ρίμπεντροπ το 1939. Αργότερα, κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης της Τεχεράνης, τον Νοέμβριο του 1943, ο Σοβιετικός ηγέτης ανέφερε στον Βρετανό πρωθυπουργό Ουίνστον Τσώρτσιλ την πρόθεσή του να επιβάλει στη Φινλανδία εδαφικές «διευθετήσεις» και την πληρωμή αποζημίωσης. Οταν ο Τσώρτσιλ αντέδρασε, υπενθυμίζοντας στον συνομιλητή του το σύνθημα των μπολσεβίκων κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου «όχι προσαρτήσεις, όχι πολεμικές αποζημιώσεις», ο Στάλιν απάντησε σκωπτικά «μα σου είπα, έχω γίνει συντηρητικός».

 

ΡΩΣΙΑ – 9 ΜΑΗ. Αντικομμουνισμός και προσπάθεια καπηλείας της Νίκης της ΕΣΣΔ

ΝΑΤΟικές δυνάμεις για πρώτη φορά θα παρελάσουν στην Κόκκινη Πλατεία

Συνέντευξη Τύπου στην εφημερίδα «ΙΖΒΕΣΤΙΑ» έδωσε ο Πρόεδρος της Ρωσίας, Ντ. Μεντβέντιεφ, μ’ αφορμή τα 65 χρόνια της Αντιφασιστικής Νίκης. Εκεί, βασικά, με την επίκληση του φόβου ενός νέου καταστρεπτικού παγκόσμιου πολέμου, επεδίωξε για άλλη μια φορά να «πλασάρει» την ιδέα των «νέων μηχανισμών ασφάλειας», που κατά τη γνώμη του θα πρέπει να διαμορφωθούν. Οπως είναι γνωστό, σ’ αυτούς τους «νέους» μηχανισμούς η Ρωσία επιδιώκει να αναλάβουν ρόλο «ρυθμιστή» κι «εγγυητή», εκτός των κρατών που συμμετέχουν στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και Συνεργασίας στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), οι διάφορες ιμπεριαλιστικές ενώσεις, όπως: το ΝΑΤΟ και ο Οργανισμός του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ), η ΕΕ και η Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ), η Ευρασιατική Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) κ.ά.Η επαναφορά των παραπάνω ρωσικών προτάσεων από τον Πρόεδρο της Ρωσίας, με αφορμή τα 65 χρόνια από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν είναι τυχαία. Σχετίζεται με την επιδίωξη της σημερινής αστικής εξουσίας στη Ρωσία να χρησιμοποιήσει τις συμμαχίες που έχει συγκροτήσει στο έδαφος της πρώην ΕΣΣΔ (ΟΣΣΑ, ΚΑΚ, ΕΟΚ κ.ά.) ώστε να διασφαλίσει και να ενισχύσει τις θέσεις της στους διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς, συνολικά στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Με την ευκαιρία όμως αυτής της συνέντευξης ο Μεντβέντεφ για άλλη μια φορά «τσαλαβούτησε» στα ζητήματα της Ιστορίας. Εκεί, δίπλα σε σωστά πράγματα, όπως για τον αναντικατάστατο ρόλο του Κόκκινου Στρατού και των θυσιών του σοβιετικού λαού στη Νίκη του φασισμού, επιτέθηκε για άλλη μια φορά στον εμπνευστή και καθοδηγητή αυτής της μεγαλειώδους Νίκης. Ετσι αναφέρθηκε με απαξίωση στην ΕΣΣΔ, χαρακτηρίζοντάς την «ολοκληρωτικό καθεστώς» και «δικτατορία», ενώ πρόσθεσε πως «ο Στάλιν έκανε μια μάζα εγκλημάτων κατά του ίδιου του λαού του». Μεταξύ άλλων «ανακύκλωσε» με έμμεσο τρόπο την γκαιμπελική προπαγάνδα για το Κατίν.

Ούτε και αυτή η απροκάλυπτα αντικομμουνιστική χροιά της τοποθέτησης του Μεντβέντεφ, που ρίχνει «νερό στο μύλο» της παγκόσμιας επιχείρησης διαστρέβλωσης της Ιστορίας, είναι τυχαία. Εχει να κάνει με την επιδίωξη της σημερινής εξουσίας να αμαυρώσει τη σοβιετική εξουσία, το ΚΚ, την ηγεσία του και ταυτόχρονα να καπηλευθεί τη σημασία και το περιεχόμενο της Νίκης, που κάτω από την καθοδήγηση του ΚΚ πέτυχε ο σοβιετικός λαός. Η όλη προσπάθεια συνδέεται με τα σχέδια αναβάθμισης της θέσης της Ρωσίας στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς κι αυτό πλέον φαίνεται όχι μόνον από τις δηλώσεις, τις προτάσεις και τις κινήσεις της ηγεσίας της, αλλά και σε επίπεδο συμβολισμών.

Ετσι στη φετινή παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία έχουν προσκληθεί να συμμετάσχουν για πρώτη φορά στρατιωτικά σώματα χωρών του ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, οι ρωσικές αρχές φρόντισαν να καλύψουν το Μαυσωλείο του Λένιν με μια τεράστια τρίχρωμη σημαία της σημερινής Ρωσίας. Να σημειώσουμε πως αυτή τη σημαία χρησιμοποίησαν οι συνεργάτες των ναζί, ο λεγόμενος «Ρωσικός απελευθερωτικός στρατός» του προδότη στρατηγού Βλάσοφ. Αυτή η τρίχρωμη σημαία ήταν ένα από τα πολλά λάβαρα που πέταξαν οι στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού μπροστά στο Μαυσωλείο του Λένιν, μαζί με τις άλλες σημαίες και λάβαρα των νικημένων ναζιστικών ορδών, κατά τη διάρκεια της παρέλασης της Νίκης, πριν 65 χρόνια. Σήμερα η ίδια σημαία θα κυριαρχεί στην Κόκκινη Πλατεία, δίπλα στα κόκκινα ιστορικά λάβαρα που θα παρελάσουν μπροστά της.

Δεν πρόκειται για την παράκρουση αυτών που κυβερνάνε. Το αντίθετο! Πρόκειται για ελιγμό, αφού δεν μπορούν να κάνουν τώρα μια πλήρη στροφή απορρίπτοντας ό,τι μπορεί να θυμίσει την ΕΣΣΔ και τον ηρωισμό του λαού της. Ηδη, ωστόσο, ο πρώην δήμαρχος της Μόσχας, Γ. Ποπόφ, ζήτησε την ηθική αποκατάσταση του «αγωνιστή της ελευθερίας» Βλάσοφ. Οπως έγραφε πρόσφατα η εφημερίδα «Τρουντοβάγια Ρωσία», του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας: «Ο συλλογικός Βλάσοφ, δηλαδή η ρωσική αστική τάξη κινείται ήδη προς αυτήν την κατεύθυνση».

• Ε.Β., ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 9 Μάη 2010

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

7/5/2010– Εκρυψαν το Μαυσωλείο του Λένιν

6/9/2009– Κόκκινη ή τρικολόρε γραμμή;

7/5/2008– Στο στόχαστρο η 9η Μάη

24/1/1998– Η Δούμα απορρίπτει τα γιελτσινικά σύμβολα

10/5/1996– “Μας χρειάζεται ακόμα μια Νίκη”

 

Ο Πόλεμος του Χειμώνα

Η επίθεση της ΕΣΣΔ κατά της Φινλανδίας έληξε με τεράστιες απώλειες για τον Κόκκινο Στρατό 71 χρόνια πριν

Επιμέλεια: Στεφανος Xελιδονης

Τρεις μήνες μετά την κήρυξη πολέμου κατά της Γερμανίας και στο πνεύμα του Συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, η ΕΣΣΔ επιτέθηκε στη Φινλανδία στις 30 Νοεμβρίου 1939. Ο Ιωσήφ Στάλιν εγκαινίασε έτσι την αλλαγή στη σοβιετική εξωτερική πολιτική, η οποία ήθελε την ΕΣΣΔ να επανακτά τις χαμένες επαρχίες της τσαρικής αυτοκρατορίας. Παρ’ όλο που οι Σοβιετικοί είχαν τριπλάσιους στρατιώτες από τους Φινλανδούς, τριάντα φορές περισσότερα αεροσκάφη και εκατονταπλάσια τεθωρακισμένα οχήματα, οι εκκαθαρίσεις του Στάλιν είχαν διαλύσει το ηθικό και την αποτελεσματικότητα του Κόκκινου Στρατού. Αντιθέτως, το ηθικό των Φινλανδών ήταν ακμαιότατο. Το έδαφος της Φινλανδίας, γεμάτο βάλτους και δάση, και με λιγοστούς δρόμους, δεν προσφερόταν για κεραυνοβόλο πόλεμο. Το χειμερινό ψύχος ήταν δριμύ, ακόμη και για τους Σοβιετικούς. Οι Φινλανδοί, σχεδόν αόρατοι στο χιόνι με τις λευκές στολές τους, κινούντο ταχύτατα με σκι και επιδίδονταν σε τακτικές ανταρτοπολέμου, στήνοντας ενέδρες στις οποίες έπεφταν οι Σοβιετικοί, που ντυμένοι στα χακί βάδιζαν… σημειωτόν. Οι «βόμβες» που τους έριχναν τότε ονομάστηκαν ειρωνικά Μολότοφ. Ο Πόλεμος του Χειμώνα, όπως έμεινε γνωστός, έληξε στις 13 Μαρτίου 1940. Οι Φινλανδοί, έστω και με απώλειες εδαφών, διατήρησαν την ανεξαρτησία τους. Ο Κόκκινος Στρατός γνώρισε την πανωλεθρία. Οι Σοβιετικοί έμαθαν το μάθημά τους, προχωρώντας σε αναδιάρθρωση των ενόπλων δυνάμεων, η οποία ωστόσο δεν είχε ολοκληρωθεί στην έναρξη της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα. Η υπογραφή ειρήνης, στη Μόσχα, με τη Φινλανδία ανέκοψε τα σχέδια της Βρετανίας και της Γαλλίας για επέμβαση στην περιοχή. Παρέμενε το ζητούμενο του ελέγχου των σουηδικών ορυκτών. Επρεπε πάση θυσία να μην πέσουν στα χέρια των Γερμανών. Η Νορβηγική Εκστρατεία δεν θα αργούσε.

Τα δύο μεγάλα λάθη του Στάλιν

Του Kimmo Rentola*

Η ΕΣΣΔ εισέβαλε στη Φινλανδία στις 30 Νοεμβρίου 1939. Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι δεν αναγνωρίζει πλέον τη φινλανδική κυβέρνηση, αλλά μια νέα κυβέρνηση-μαριονέτα που είχε συσταθεί με εντολή του Στάλιν.

Είχε προηγηθεί το μοίρασμα των σφαιρών επιρροής με τη συμφωνία Μολότοφ-Ρίμπεντροπ στις 23 Αυγούστου. Η Γερμανία πήρε το μεγαλύτερο μέρος της Πολωνίας, ενώ στη σοβιετική σφαίρα επιρροής κατέληξαν η υπόλοιπη χώρα, οι τρεις μικρές Βαλτικές Δημοκρατίες και η Φινλανδία. Μία εβδομάδα μετά, η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία και αργότερα την ακολούθησε η ΕΣΣΔ από τα ανατολικά. Μετά την πτώση της Πολωνίας, η Μόσχα έπεισε γρήγορα τις τρεις Βαλτικές Δημοκρατίες να παραχωρήσουν στρατιωτικές βάσεις και κατόπιν ζήτησε από τη Φινλανδία ανταλλαγή περιοχών. Η φινλανδική κυβέρνηση δεν δέχθηκε τις απαιτήσεις, κυρίως επειδή δεν πίστευε ότι η ΕΣΣΔ θα της επετίθετο.

Καθώς οι διαπραγματεύσεις δεν απέφεραν αποτέλεσμα, ο Στάλιν αποφάσισε να επιτεθεί. Η υπεροχή των Σοβιετικών ήταν τέτοια ώστε η αποστολή θεωρήθηκε εύκολη. Οι δυνάμεις του Κόκκινου Στρατού έλαβαν την εντολή να σταματήσουν στα σύνορα με τη Σουηδία. Στη Μόσχα συγκροτήθηκε κυβέρνηση «της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Φινλανδίας» με πρωθυπουργό τον γραμματέα της Κομμουνιστικής Διεθνούς Ο. Β. Κούουσινεν. Η συμπλήρωση των κυβερνητικών θέσεων έγινε με δυσκολία, αφού σχεδόν όλοι οι γνωστοί Φινλανδοί κομμουνιστές στην ΕΣΣΔ είχαν δολοφονηθεί στις εκκαθαρίσεις του Στάλιν. Οταν στις 30 Νοεμβρίου άρχισε η επίθεση στα σύνορα, με βομβαρδισμό πόλεων, οι Φινλανδοί έσπευσαν να υπερασπιστούν την ανεξαρτησία τους. Οι δύσκολες συνθήκες του χειμώνα ευνόησαν τους αμυνόμενους. Η κυβέρνηση-μαριονέτα που έστησε η ΕΣΣΔ δεν βρήκε υποστήριξη. Ακόμα και οι κομμουνιστές πήραν τα όπλα για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους έναντι του Κόκκινου Στρατού. Στη Φινλανδία, την εξουσία κατείχε μια κυβέρνηση ευρείας συνεργασίας Αριστεράς και Κέντρου, την οποία στήριζαν και οι κομμουνιστές.

Υπό το φως των πρόσφατα διαθέσιμων εγγράφων της Μόσχας φαίνεται ότι ο Στάλιν έκανε δύο μεγάλες λανθασμένες εκτιμήσεις που είχαν και οι δύο σχέση με την αξιοποίηση μυστικών πληροφοριών. Η μία αφορούσε την έναρξη του πολέμου και η άλλη τον τερματισμό του.

Κάνοντας προετοιμασίες για τον πόλεμο, ο Στάλιν έμαθε ότι οι Βρετανοί δεν έφεραν αντίρρηση στις απαιτήσεις της ΕΣΣΔ, διότι η πραγματοποίησή τους θα αποδυνάμωνε την ισχύ της Γερμανίας στη Βαλτική Θάλασσα. Επιπλέον, στην περίπτωση πολέμου οι Βρετανοί δεν θα μπορούσαν να βοηθήσουν τη Φινλανδία αποτελεσματικά. Οι κατάσκοποι έστειλαν πληροφορίες από το Λονδίνο στο γραφείο του Στάλιν για την απαισιοδοξία του στρατάρχη Μάνερχεϊμ, αρχηγού του φινλανδικού στρατού. Ο γηραιός στρατάρχης είχε εκμυστηρευτεί στον Βρετανό στρατιωτικό ακόλουθο ότι η Φινλανδία δεν θα άντεχε ενδεχόμενη σοβιετική επίθεση. Από τις σουηδικές στρατιωτικές αρχές, η Μόσχα έμαθε ότι ούτε η Σουηδία θα συμμετείχε στον πόλεμο στο πλευρό της Φινλανδίας. Οι Σουηδοί προέβλεπαν ότι ο φινλανδικός στρατός θα αποτραβιόταν πολεμώντας προς τα βόρεια και προς τα σύνορα με τη Σουηδία. Για να αποτρέψει κάτι τέτοιο, ο Στάλιν έδωσε εντολή στον Κόκκινο Στρατό να κόψει τη Φινλανδία στα δύο στο στενότερο σημείο της χώρας, οπότε θα έκλεινε και η εδαφική σύνδεση και οδός διαφυγής προς τη Σουηδία. Η σοβιετική κατασκοπεία δεν μελέτησε σοβαρά την κατάσταση στη Φινλανδία, ούτε τις διαθέσεις των Φινλανδών. Η Μόσχα έστειλε νέους επικεφαλής της στρατιωτικής και πολιτικής κατασκοπείας στο Ελσίνκι μόλις τρεις εβδομάδες πριν από την επίθεση. Οι προκάτοχοί τους είχαν κληθεί πίσω στην ΕΣΣΔ κατά τη διάρκεια των εκκαθαρίσεων. Οι νέοι επικεφαλής έστελναν στη Μόσχα αναφορές ρηχές και ελαφρού περιεχομένου.

Σε σκληρές μάχες κατά τη διάρκεια του χειμώνα οι Φινλανδοί πέτυχαν μεγάλες νίκες, και έτσι ο Κόκκινος Στρατός δεν προχώρησε σύμφωνα με τα σχέδιά του. Τη χειρότερη μοίρα είχαν οι μεραρχίες που είχαν σταλεί για να κόψουν τη Φινλανδία στα δύο, οι οποίες διασπάστηκαν σε μικρές μονάδες σε απόμακρους δασικούς δρόμους και είτε αποδεκατίστηκαν είτε απωθήθηκαν.

Στα άλλα μέτωπα επικρατούσε ηρεμία και έτσι η παγκόσμια προσοχή στράφηκε στον Πόλεμο του Χειμώνα. Η Φινλανδία ήταν η πρώτη είδηση στα διεθνή ΜΜΕ και η φήμη της ΕΣΣΔ υπέστη μεγάλο πλήγμα. Η χώρα εκδιώχθηκε από την Κοινωνία των Εθνών.

• Η αντίσταση ανατρέπει τα δεδομένα

Η σθεναρή αντίσταση των Φινλανδών και οι δυσκολίες της ΕΣΣΔ άλλαξαν τα δεδομένα, κι έτσι Γαλλία και Βρετανία άρχισαν να σχεδιάζουν πώς να βοηθήσουν τη Φινλανδία. Είχαν να διαφυλάξουν και δικά τους συμφέροντα, όπως τη διαχείριση των περιοχών με ορυκτά στη βόρεια Σουηδία, έτσι ώστε η Γερμανία να μην μπορέσει να εκμεταλλευτεί την παραγωγή τους για τις πολεμικές της επιχειρήσεις.

Ο Στάλιν έκανε τη δεύτερη μεγάλη λανθασμένη εκτίμηση όταν αξιολογούσε τις κινήσεις της Δύσης. Επειδή τα στοιχεία που είχε λάβει νωρίτερα από τη Βρετανία αποδείχθηκαν παραπλανητικά (αντίθετα με την κοινή πεποίθηση πριν από τον πόλεμο, οι Φινλανδοί ήταν ικανοί για αντίσταση και οι Βρετανοί σχεδίαζαν επιχείρηση βοήθειας), ο Στάλιν είχε περισσότερη εμπιστοσύνη, πλέον, στις πληροφορίες από το Παρίσι. Σύμφωνα με αυτές, η Γαλλία σχεδίαζε μια μεγάλη επιχείρηση με σημαντική στρατιωτική δύναμη. Τον Στάλιν απασχολούσαν ιδιαίτερα τα σχέδια των Γάλλων για βομβαρδισμό του Μπακού, που ήταν προσβάσιμο για τη γαλλική αεροπορία από τη Συρία. Η σοβιετική πολεμική δράση εξαρτάτο σε ποσοστό άνω του 90% από το πετρέλαιο της περιοχής.

Στη σκιά της ενδεχόμενης επιχείρησης βοήθειας από τη Δύση, ο Στάλιν αποφάσισε να διαπραγματευτεί με την κυβέρνηση του Ελσίνκι. Δεν έγινε πλέον καμία αναφορά στην κυβέρνηση-μαριονέτα. Παράλληλα άρχισε νέα σφοδρή επίθεση μεγάλης κλίμακας με νέες δυνάμεις και νέα ηγεσία. Ο στρατάρχης Βοροσίλοφ απομακρύνθηκε από τη στρατιωτική ηγεσία και αργότερα από τη θέση του υπουργού Αμυνας.

Ενώ η στρατιωτική πίεση της ΕΣΣΔ αυξανόταν συνέχεια και η επιχείρηση βοήθειας από τη Δύση ήταν αβέβαιη και καθυστερούσε, η κυβέρνηση και η Βουλή της Φινλανδίας αποφάσισαν να δεχτούν τους όρους της Μόσχας, μολονότι ήταν αυστηροί. Η συμφωνία ειρήνης επετεύχθη στις 13 Μαρτίου 1940 στη Μόσχα, έπειτα από 105 ημέρες μαχών. Η Φινλανδία έχασε πάνω από το 10% των εδαφών της. Ο φινλανδικός πληθυσμός δεν παρέμεινε στις περιοχές αυτές. Πάνω από 400.000 άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να μετακινηθούν στην υπόλοιπη Φινλανδία, όπου βρήκαν στέγη.

Μόνο μετά την επίτευξη ειρήνης ο Στάλιν έμαθε ότι η επιχείρηση βοήθειας από τη Δύση ήταν σημαντικά πιο αβέβαιη και μικρότερης εμβέλειας από τις αρχικές εκτιμήσεις. Σε συζήτηση μετά τον πόλεμο μεταξύ της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος και της στρατιωτικής ηγεσίας, ο Στάλιν επέπληξε τους πληροφοριοδότες, που κατά τη γνώμη του δεν ήταν αρκετά αποτελεσματικοί. Ιδιαίτερα για τον βομβαρδισμό του Μπακού είχαν δώσει λανθασμένη εικόνα.

Ο Πόλεμος του Χειμώνα ήταν η βασική αιτία που η Φινλανδία πήρε μέρος, το 1941, στη γερμανική επίθεση κατά της ΕΣΣΔ, ώστε να επανακτήσει τις περιοχές που έχασε. Η επιχείρηση είχε άσχημη κατάληξη, αλλά το 1944 οι φινλανδικές δυνάμεις κατάφεραν να αποτρέψουν την επίθεση του Κόκκινου Στρατού και η χώρα απέφυγε την κατοχή και διατήρησε την ανεξαρτησία της.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στη Ρωσία τη δεκαετία του 1990, η ΕΣΣΔ έχασε στον Πόλεμο του Χειμώνα πάνω από 100.000 άνδρες, δηλαδή σε εκατό ημέρες πάνω από δύο φορές περισσότερους άνδρες από ό,τι σε δέκα χρόνια στο Αφγανιστάν.

• Δημοσιότητα στον ελληνικό Τύπο

Ο Πόλεμος του Χειμώνα έτυχε μεγάλης δημοσιότητας στον παγκόσμιο αλλά και τον ελληνικό Tύπο. Oλες οι μεγάλες εφημερίδες της εποχής («Καθημερινή», «Ελεύθερο Βήμα», «Αθηναϊκά Νέα», «Πρωΐα», «Eθνος», «Βραδυνή») ασχολήθηκαν εκτενώς, οι δύο τελευταίες μάλιστα είχαν τους δικούς τους απεσταλμένους στη δοκιμαζόμενη χώρα, τον Σόλωνα Γρηγοριάδη η πρώτη και τον Θεόδωρο Δογάνη η δεύτερη. Οι εφημερίδες αποδελτιώθηκαν με επιμέλεια των φιλολόγων Μαρίας Μαρτζούκου και Μαρίας Γουρδουμπά, και εντός του μήνα πρόκειται να κυκλοφορήσει από το Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών, αρχικά στα φινλανδικά, η μελέτη της δρος Κίρα Καουρινκόσκι με τίτλο «Η Ελλάδα και ο Πόλεμος του Χειμώνα».

* Ο Kimmo Rentola είναι καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Turku. Μετάφραση από τα φινλανδικά: Jaana Oikarinen-Βασιλοπούλου, πρεσβεία Φινλανδίας

 

ΡΩΣΙΑ – 20 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ

• Εγκληματικές για τους εργαζόμενους οι συνέπειες του καπιταλισμού

Από κινητοποίηση Ρώσων εργαζομένων το 2006 για τη στέγη

Αυτές τις μέρες, που συμπληρώνονται τα 92 χρόνια του Κόκκινου Οχτώβρη, της πρώτης σοσιαλιστικής επανάστασης στη Ρωσία του 1917, που άλλαξε τη ροή της ιστορίας αλλά και που οι αστοί σήμερα πανηγυρίζουν για το προσωρινό πισωγύρισμα, τα 20 χρόνια από τις ανατροπές των σοσιαλιστικών χωρών, τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, γίνεται όλο και πιο κραυγαλέα η τεράστια οπισθοδρόμηση που βιώνουν οι εργάτες, τα λαϊκά στρώματα στη σημερινή καπιταλιστική Ρωσία και τις άλλες χώρες της ΕΣΣΔ. Η αστική τάξη, που έκλεψε τον λαϊκό πλούτο, σήμερα πασχίζει με μια τεράστια προπαγανδιστική μηχανή να αμαυρώσει την σοσιαλιστική περίοδο, τις κατακτήσεις που απολάμβαναν οι λαοί, κατακτήσεις σε όλα τα επίπεδα που παρά τις αδυναμίες και τα λάθη στη σοσιαλιστική οικοδόμηση προσέφεραν μια ασύγκριτα καλύτερη ζωή με τα δικαιώματα σε Υγεία, στέγαση, εργασία, ελεύθερο χρόνο, Παιδεία, Πολιτισμό και Αθλητισμό να είναι εξασφαλισμένα για όλους.

Ολοένα και χειρότερα για το λαό

Στα χρόνια που ακολούθησαν την ανατροπή του σοσιαλισμού παρατηρήθηκε μια τεράστια μείωση του πληθυσμού της χώρας που αποδεδειγμένα οφείλεται στη ραγδαία υποβάθμιση των υπηρεσιών Υγείας, Πρόνοιας, πρόληψης, που ήταν αυτονόητα αγαθά του σοσιαλιστικού κράτους, της ΕΣΣΔ, και στη δραματική χειροτέρευση των συνθηκών ζωής για τα λαϊκά στρώματα. Σύμφωνα με έρευνα του ρωσικού κυβερνητικού ινστιτούτου «Rosstat», η θνησιμότητα ιδιαίτερα του ανδρικού πληθυσμού θα συνεχιστεί οδηγώντας τη Ρωσία το 2025 σε μείωση πληθυσμού περίπου 18 εκατομμυρίων, σε σχέση με τον πληθυσμό της το 1993 (148,9 εκατομμύρια). Μάλιστα, αναφέρεται πως ήδη το 2009 υπάρχει μείωση πληθυσμού 7 εκατομμυρίων σε σχέση με τα στοιχεία της απογραφής του 1993. Ενας στους τρεις άνδρες πεθαίνει ανάμεσα στα 20-60 χρόνια, και το προσδόκιμο όριο ζωής των ανδρών είναι πιο χαμηλό από του Μπαγκλαντές: 61,4 χρόνια (73 για τις γυναίκες) σε σύγκριση με τα 63,8 χρόνια τη δεκαετία του ’60!

Οι δείκτες γεννητικότητας στη Ρωσία μειώθηκαν σημαντικά. Το 1989 ήταν 14,6 γεννήσεις ανά χίλιους κατοίκους, ενώ το 1999 έπεσαν στο 8,4. Αντίθετα, η συνολική θνησιμότητα αυξήθηκε. Αν το 1989 υπήρχαν 10,7 θάνατοι ανά χίλιους κατοίκους, σύμφωνα με τα στοιχεία του 1999 ο δείκτης αυτός αυξήθηκε μέχρι το 14,7.

Μαστίζουν η ανεργία και η φτώχεια

Μέσα στο Γενάρη του 2009 η ανεργία στη Ρωσία αυξήθηκε κατά 23,1% και έφτασε τα 6,1 εκατομμύρια ανθρώπους ή το 8,1% του ενεργά οικονομικού πληθυσμού, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της χώρας. Ακόμα, ο μέσος μισθός των εργαζομένων στη Ρωσία σημείωσε το Γενάρη του 2009 σημαντική πτώση, κατά 25%. Η φτώχεια πλέον είναι ένα …φαινόμενο με την οποία βρίσκονται αντιμέτωποι οι Ρώσοι. Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2009, ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν κάτω από το επίσημο όριο της φτώχειας στη Ρωσία αυξήθηκε περισσότερο από 30%, φτάνοντας τα 24,5 εκατομμύρια. ‘Η αλλιώς, πάντα με βάση τα επίσημα στοιχεία, το 17,4% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2008, ο ίδιος αριθμός άγγιζε τα 18,5 εκατομμύρια ανθρώπους, το 13,1% δηλαδή του πληθυσμού. Το ελάχιστο όριο διαβίωσης στη Ρωσία ήταν ανάμεσα στο Γενάρη και το Μάρτη του 2009 στα 5.083 ρούβλια (113 ευρώ) παρουσιάζοντας πτώση 8% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.

Συγκλονιστική μάλιστα είναι η έκθεση της UNICEF (2004) όπου αναφέρει πως τα παιδιά είναι οι μεγαλύτεροι «χαμένοι» από τις αλλαγές που σημειώθηκαν στην Ανατολική Ευρώπη και την πρώην Σοβιετική Ενωση. Ενα στα τρία παιδιά ζει σήμερα στη φτώχεια. Υπάρχουν 2 εκατομμύρια «παιδιά του δρόμου». Το 2004 καταγράφτηκαν πάνω από 154.000 εγκλήματα που διέπραξαν ανήλικοι, αριθμός στον οποίο θα πρέπει να προστεθούν και άλλα 60-70.000 εγκλήματα που διέπραξαν παιδιά που δε συμπλήρωσαν την ηλικία στην οποία μπορεί να ασκηθεί εναντίον τους ποινική δίωξη. Επίσης, υπολογίζεται πως κάθε χρόνο στη Ρωσία εξαφανίζονται πάνω από 30.000 παιδιά, που είτε καταλήγουν στα σύγχρονα σκλαβοπάζαρα του σωματεμπορίου, είτε σφαγιάζονται στο εμπόριο οργάνων.

Περικοπές και ιδιωτικοποιήσεις σε Υγεία – Παιδεία

Το δημόσιο σύστημα Υγείας της ΕΣΣΔ, που εξασφάλιζε την παροχή πλήρους και δωρεάν, προσιτής και ειδικευμένης, ιατρικής βοήθειας, παίρνοντας υπόψη τις ανάγκες του πληθυσμού καθώς και τις ιατρικές τεχνολογίες που εφαρμόζονταν εκείνη την περίοδο, έχει «καρατομηθεί». Ο Ρώσος πολίτης καλείται να βάλει το χέρι στην τσέπη για ιατρική βοήθεια. Σύμφωνα με υπολογισμούς μιας ρωσικής στατιστικής εταιρείας, μόλις το 2003 οι Ρώσοι πολίτες χρειάστηκε να πληρώσουν από την τσέπη τους 90 δισ. ρούβλια (όσο περίπου ο μισός δημόσιος προϋπολογισμούς για την Υγεία) για τις υπηρεσίες που τους παρείχαν δημόσια νοσοκομεία.

Η εκπαίδευση στα σχολεία της Ρωσίας έχει πάψει εδώ και καιρό να είναι δωρεάν και οι ταξικοί φραγμοί που έχουν μπει και στη μόρφωση έχουν τα ανάλογα αποτελέσματα. Η εκπαιδευτική νομοθεσία, αν και απαγορεύει την επιβολή διδάκτρων στα δημόσια σχολεία (κάτι που δεν ισχύει γα τα δημόσια ΑΕΙ), επιτρέπει ωστόσο στις διευθύνσεις των σχολείων να συλλέγουν «μη δημόσιους πόρους». Κάτι τέτοιο γίνεται με τη σύνδεση με εταιρείες – «σπόνσορες» καθώς έχουν μειωθεί κατά πολύ οι δημόσιες δαπάνες για την Παιδεία. Αν στα χρόνια του σοσιαλισμού το κράτος διέθετε πάνω από το 12% του προϋπολογισμού για τις ανάγκες της Παιδείας, το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί στο 4% με τάση μείωσης.

Το 1987 υπήρχαν 140.000 δημόσια ιδρύματα προσχολικής αγωγής και πήγαιναν σ’ αυτά πάνω από 16 εκατομμύρια παιδιά, ωστόσο, το 1998 στην καπιταλιστική Ρωσία μειώθηκαν σε 56.600 δημόσια ιδρύματα προσχολικής αγωγής, στα οποία πήγαιναν 4,4 εκατομμύρια παιδιά.

Αύξηση των αλκοολικών και ναρκομανών

Η Ρωσία έγινε η μεγαλύτερη «εθνική αγορά» χρήσης ηρωίνης και το 1/5 της παγκόσμιας παραγωγής του συγκεκριμένου ναρκωτικού διακινείται στη χώρα, σύμφωνα με έρευνα που παρουσίασε πρόσφατα η Διεύθυνση του ΟΗΕ κατά των Ναρκωτικών (UNODC). Μάλιστα, τα ετήσια κέρδη των εμπόρων ναρκωτικών στη Ρωσία υπολογίζονται στα 76 δισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα με την ίδια υπηρεσία του ΟΗΕ, σήμερα στη Ρωσία υπάρχουν 1,5 εκατομμύριο χρήστες ηρωίνης.

Επιπλέον, πρόσφατα, ο Ρώσος Πρόεδρος, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας υποστήριξε ότι μόνο τα τελευταία 10 χρόνια ο αριθμός των ναρκομανών στη Ρωσία αυξήθηκε κατά 60%, ενώ πρόσθεσε πως τα 2/3 των εξαρτημένων από τα ναρκωτικά είναι νέοι κάτω των 30 ετών.

Αξίζει να σημειωθεί πως μετά τη νομιμοποίηση της χρήσης των ναρκωτικών στις 5/12/1991, περίοδος που κράτησε 7 ολόκληρα χρόνια, η Ρωσία γνώρισε μια ραγδαία εξάπλωση των ναρκωτικών με κύριο θύμα τη νέα γενιά. Στοιχεία κυβερνητικών ερευνών του 2004 έδειξαν πως στη Ρωσία υπήρχαν 4 εκατομμύρια νεολαίοι ηλικίας 11 – 24 χρόνων που έκαναν χρήση ναρκωτικών ουσιών, ενώ περίπου 1,1 εκατομμύριο απ’ αυτούς θεωρούνται ναρκομανείς. Με δραματικό ρυθμό αυξάνονται οι αλκοολικοί τα τελευταία χρόνια, μάστιγα που επηρεάζει όλο και περισσότερο τους ανήλικους και τις γυναίκες, με παλαιότερα στοιχεία (2003) να αναφέρουν πως τα τελευταία δέκα χρόνια ο αριθμός των παιδιών στη Ρωσία που συστηματικά καταναλώνουν αλκοόλ τριπλασιάστηκε! Σύμφωνα με υπολογισμούς, ένας στους πέντε Ρώσους είναι αλκοολικός. Μάλιστα, το φαινόμενο ήταν τόσο έντονο στους ανήλικους, που το 2003 λειτούργησε το πρώτο θεραπευτικό ίδρυμα για αλκοολικά παιδιά στα νοτιοδυτικά της Μόσχας…

Μια ισχυρή ιμπεριαλιστική δύναμη

Την ίδια στιγμή που ο λαός βιώνει αυτή τη βαρβαρότητα της παλινόρθωσης του καπιταλισμού, η μερίδα των πλουτοκρατών, η αστική τάξη της Ρωσίας ενισχύει την θέση της στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό διεκδικώντας όλο και υψηλότερη θέση. Η Ρωσία πρωτοστατεί σε διάφορες περιφερειακές οργανώσεις, στον Οργανισμό Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (κυρίως με χώρες της πρώην ΕΣΣΔ), στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (με Κίνα, Καζαχστάν και άλλες χώρες) στο λεγόμενο BRIC, δηλαδή την άτυπη Ενωση (με Βραζιλία, Ινδία και Κίνα, χώρες με αναδυόμενες ισχυρές οικονομίες). Διατηρεί το καθεστώς της πυρηνικής δύναμης, αλλάζει το στρατιωτικό της δόγμα, το οποίο προβλέπει πως θα μπορεί να προβεί σε προληπτικό πυρηνικό χτύπημα – αντιγράφοντας ουσιαστικά τις ανάλογες κινήσεις των ΗΠΑ που βρίσκονται στη λογική των «προληπτικών» πολέμων και στρατιωτικών επεμβάσεων. Τροποποιεί νόμους που επεκτείνουν τη χρήση των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων στο εξωτερικό. Στην ουσία η καπιταλιστική Ρωσία, που έχει γίνει κόλαση για τα λαϊκά στρώματα, είναι παράδεισος για τους κεφαλαιοκράτες. Φυσικά οι λαϊκές αντιδράσεις δε λείπουν και χρόνο με το χρόνο δυναμώνουν, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα το 58% των πολιτών θεωρεί «μεγάλη ατυχία τη διάλυση της ΕΣΣΔ».

• Κλωντίν ΧΕΣΠΕΡ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 8 Νοέμβρη 2009

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

10/9/2009– Ο καπιταλισμός έφερε έκρηξη στη χρήση ναρκωτικών

8/2/2004– Η εξάπλωση των ναρκωτικών μετά την καπιταλιστική παλινόρθωση

7/12/2003– Η φροντίδα για τη μητέρα και το παιδί

10/11/2002– Ο ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΩΤΕΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

9/12/2001– Ο κ. Πούτιν και η Ρωσία «του»